Książka o. Anselma Stolza OSB Teologia mistyki to prawdziwa perła w literaturze teologicznej, która podejmuje jedną z najbardziej fascynujących, a jednocześnie tajemniczych dziedzin duchowości chrześcijańskiej – mistykę. Stolz, opierając się na solidnych podstawach scholastycznej teologii i patrystycznej tradycji, wprowadza czytelnika w głęboką refleksję nad znaczeniem mistycznego zjednoczenia z Bogiem.
Publikacja ta nie tylko wyjaśnia, czym jest mistyka, ale również, jak Stolz podkreśla, w jaki sposób można rozumieć mistyczne doświadczenia w kontekście wiary chrześcijańskiej. Warto przy tym zauważyć, że autor nie pozostawia miejsca na dowolność interpretacyjną – mistyka, według Stolza, nie jest prywatną podróżą duchową, lecz w pełni zakorzenioną w Tradycji Kościoła dyscypliną teologiczną. Czy w dzisiejszych czasach, w których dominuje subiektywizm duchowy, takie podejście nie budzi jednak kontrowersji?
Jednym z głównych tematów książki jest relacja między teologią a mistyką. O. Anselm Stolz OSB podkreśla, że mistyka nie może być traktowana jedynie jako osobiste doświadczenie religijne, lecz powinna być badana i rozumiana w ramach teologii systematycznej. Czyż nie jest to próba przywrócenia mistyki na łono Kościoła, odrywając ją od nadużyć i niejasności współczesnych interpretacji duchowych? Stolz wyraźnie akcentuje, że bez właściwego zrozumienia teologii mistyczne doświadczenia mogą prowadzić na manowce, stawiając pytanie: czy mistyk bez teologii może zrozumieć to, co przeżywa?
Książka Teologia mistyki nie unika trudnych tematów związanych z granicami mistyki chrześcijańskiej. Stolz precyzyjnie wskazuje, gdzie kończy się autentyczne mistyczne doświadczenie, a gdzie zaczynają się herezje. Jak autor podkreśla, mistyka nie jest czymś, co można osiągnąć własnymi siłami – wymaga działania łaski, a przede wszystkim wytrwałości w życiu duchowym. To prowadzi do pytania: czy każdy chrześcijanin jest powołany do życia mistycznego, czy może tylko wybrani?
Główne tematy publikacji Teologia mistyki
Relacja między teologią a mistyką
O. Anselm Stolz OSB podejmuje temat relacji między teologią a mistyką, stawiając tezę, że mistyka nie może istnieć w oderwaniu od teologii. Autor jasno pokazuje, że mistyczne doświadczenia, choć bywają osobiste i trudne do wyrażenia, muszą być interpretowane w świetle tradycji Kościoła. Stolz nie pozostawia wątpliwości, że teologia pełni funkcję przewodnika i strażnika autentyczności doświadczeń duchowych. Bez teologicznych ram, mistyka może prowadzić do duchowych nadużyć, a nawet herezji. To przypomnienie jest szczególnie istotne w kontekście dzisiejszych czasów, gdy mistyka bywa przedstawiana jako coś dostępnego niezależnie od dogmatycznych podstaw. O. Anselm pyta, czy możliwe jest zrozumienie doświadczeń mistycznych bez odniesienia do dogmatów wiary. Stawia również odważną tezę, że teologia i mistyka powinny się nawzajem uzupełniać – teologia dostarcza fundamentów, a mistyka pogłębia teologiczną refleksję poprzez doświadczenie. To zatem nie tylko zjednoczenie duchowe z Bogiem, ale również zrozumienie tego zjednoczenia w kontekście wiary chrześcijańskiej.
Doświadczenie mistyczne a łaska
Autor Teologii mistyki rozwija temat mistycznego zjednoczenia z Bogiem, podkreślając, że nie jest ono wynikiem ludzkich starań, lecz łaski, która jest darem od Boga. O. Anselm Stolz OSB szczegółowo analizuje, jak łaska działa w życiu duchowym człowieka, prowadząc go ku mistycznemu doświadczeniu. Stolz pokazuje, że mistyka nie jest dostępna dla każdego w takim samym stopniu i nie jest jedynie efektem indywidualnego rozwoju duchowego czy ascezy. Łaska jest tu kluczem – to ona umożliwia prawdziwe zjednoczenie z Bogiem, a jednocześnie jest czymś, co człowiek musi z pokorą przyjąć. W tym kontekście Stolz porusza także kwestię, czy mistyka jest powołaniem dla każdego chrześcijanina, czy też jest zarezerwowana tylko dla wybranych. Odpowiedź autora nie jest jednoznaczna – choć każdy jest zaproszony do głębokiego życia duchowego, nie każdy osiąga mistyczne wyżyny. Ta tajemnica działania łaski prowadzi czytelnika do pytania: jak możemy otworzyć się na łaskę, by doświadczyć Boga w pełni?
Kontemplacja mistyczna
O. Anselm Stolz OSB poświęca wiele uwagi kontemplacji mistycznej, którą dzieli na dwa rodzaje: kontemplację „nabytą” i „wlaną”. Kontemplacja nabyta to taka, którą człowiek może osiągnąć poprzez regularne ćwiczenia duchowe, ascezę i wytrwałość w modlitwie. Jest to droga, którą mogą podążać wszyscy chrześcijanie, stopniowo zbliżając się do Boga poprzez swoje duchowe wysiłki. Kontemplacja „wlana” jest natomiast doświadczeniem, które przekracza ludzkie możliwości – to dar łaski, który Bóg ofiarowuje niektórym duszom. Ta kontemplacja jest intensywnym zjednoczeniem z Bogiem, w którym Bóg bezpośrednio objawia się duszy. Stolz stawia ważne pytanie: czy kontemplacja wlana jest czymś, do czego powinniśmy dążyć, czy raczej powinniśmy skupić się na kontemplacji nabytej, której możemy świadomie się podjąć? Autor nie daje łatwych odpowiedzi, ale pokazuje, że prawdziwe zrozumienie mistyki wymaga zarówno wysiłku, jak i otwartości na Boże działanie. W ten sposób kontemplacja staje się nie tylko formą modlitwy, ale również kluczowym aspektem życia duchowego, który może prowadzić do pełniejszego poznania Boga.
Jeśli zainteresował Cię nasz materiał, mamy dla Ciebie propozycję! Możesz otrzymywać raz w tygodniu, w sobotę o 19:00, e-mail z najnowszymi artykułami z portalu cspb.pl. Wystarczy, że zapiszesz się do naszych powiadomień poniżej...
Chcesz być na bieżąco z najnowszymi artykułami, informacjami dotyczącymi projektu "Filokalia" oraz nowościami wydawniczymi? Jeśli tak, zapraszamy do odwiedzenia strony internetowej, gdzie znajdziesz formularze do zapisu na nasze newslettery.
Czytelnicy i słuchacze naszych materiałów dostępnych w księgarni internetowej, na stronie cspb.pl, kanale YouTube oraz innych platformach podcastowych mogą być zainteresowani, w jaki sposób mogą nas wesprzeć. Od jakiegoś czasu istnieje społeczność darczyńców, którzy aktywnie i regularnie wspierają nasze działania.
To jest tylko pewna propozycja, możliwość wsparcia — jeżeli uważasz, że to, co robimy, jest wartościowe i chcesz dołączyć do darczyńców, od teraz masz taką możliwość. Z góry dziękujemy za każde wsparcie!
