Antoni się nam wymyka. Jest nieuchwytny niczym Proteusz. Który Antoni jest „prawdziwy”? Atanazego? Autor Listów? Wyłaniający się z apoftegmatów? Źródła, które powinny przekazać nam odbicie ojca mnichów są jak rozbite zwierciadło, bronią się i każde uparcie pokazuje co innego.

Wydaje się, że olśniewająca bizantyjska hymnografia kościelna ma swoje korzenie właśnie w syryjskiej poezji Efrema. Dziś korpus poetycki Syryjczyka zachowany jest w prawie wszelkich możliwych językach Wschodu, co oczywiście nie ułatwia pracy edytorom, ale pokazuje niezwykłą popularność tych dzieł.

„Jakże to osiołek padł wam w drodze?” Oni na to: „A skąd wiesz, abba?” On zaś rzekł im: „Złe duchy mi powiedziały”. Odrzekli bracia: „Myśmy właśnie przyszli, żeby się ciebie poradzić w tej sprawie: bo miewamy widzenia, i często się sprawdzają, więc żeby nas szatan nie oszukiwał”.

Ojcowie Kościoła, a Antoni wraz z nimi, rozumieli stan Adama sprzed upadku jako stan nieustannej modlitwy, czyli intymnego dialogu z Panem Bogiem. Byli przekonani, że dzięki Bożej pomocy, żyjąc wytrwale w ascezie na pustyni, Bóg da im ten stan bliskości z Sobą ponownie osiągnąć.