1. Żołnierze Chrystusa tak oto powinni postępować: powinni utrzymując między sobą najdoskonalszą miłość miłować Boga z całego swego umysłu, z całej swojej duszy i ze wszystkich swych sił.
2. Praktykując między sobą wzajemnie najdoskonalsze posłuszeństwo, niech będą pełni pokoju, łagodni, opanowani, nie pyszni, sprawiedliwi, nie szemrzący, nie szydercy, nie gadatliwi, nie zarozumiali, niech nie podobają się samym sobie, ale temu, któremu służą – Chrystusowi, niech nie mają upodobania w bluźnierstwie i w sprzeciwianiu się komukolwiek. Niech nie będą opieszali w uległości, lecz gotowi do modlitwy, doskonali w pokorze, przepasani posłuszeństwem, w czuwaniu gorliwi, pogodni w poście.
3. Niech nikt nie uważa się za bardziej sprawiedliwego od innych, lecz uznaje się za niższego od wszystkich, ponieważ kto się wywyższa, będzie poniżony, a kto się poniża, zostanie wywyższony.
4. Nakaz starszego przyjmuj jako zbawienny. Wykonuj każde zadanie bez szemrania. Nie sprzeciwiaj się wydanemu rozporządzeniu.
5. Nie wynoś się ani nie wywyższaj, gdy dokonałeś jakiegoś użytecznego dzieła. Nie ciesz się ze zdobywanych zysków ani też nie smuć ze strat.
6. Niech żadna poufałość nie odciąga cię ku światu, lecz niech cała twoja miłość zamieszka w celi. Traktuj ją jak raj, zaś swych duchowych braci uważaj za trwałą rodzinę.
7. Przełożonego domu bój się jak Boga i miłuj jak ojca. Podobnie też należy miłować wszystkich braci, wraz z którymi masz nadzieję ujrzeć się w chwale Chrystusa.
8. Nie miej w nienawiści ciężkiej pracy. Nie oddawaj się bezczynności, zmęczony przez czuwania, mokry od potu przy godziwym wysiłku i zasypiając na stojąco, idź do łóżka utrudzony i wierz, że udajesz się na spoczynek z Chrystusem.
9. Nade wszystko miłuj klasztorny porządek. Kto zapragnąłby częściej się modlić, ten znajdzie obfitsze miłosierdzie Chrystusa.
10. Niech po odmówieniu Wigilii aż do godziny drugiej bracia zajmują się studium, pod warunkiem, że nie ma nic do wykonania wspólnie, co wymagałoby nawet opuszczenia rozmyślań.
11. Po drugiej godzinie niech każdy będzie gotowy wykonywać swoją pracę aż do godziny dziewiątej, a cokolwiek się nakaże, niech będzie wykonywane bez szemrania, jak naucza święty Apostoł.
12. Jeżeli zaś ktoś by szemrał lub byłby kłótliwy, albo w czymkolwiek objawiałby oporną wolę wobec poleceń, słusznie skarcony według osądu starszego i stosownie do rodzaju przewiny, tak długo niech będzie odłączony [od współbraci], jak tego wymaga rodzaj przewiny lub do czasu, gdy przez pokutę się upokorzy i poprawi tak dalece, aby napomniany nie odważył się dokądkolwiek odchodzić.
13. Jeżeli zaś któryś z braci przebywających w klasztorze lub zamieszkujących w celach, poprze go w jego błędzie, będzie uznany za winnego.
14. Kiedy zaś w godzinę modlitwy zostanie dany sygnał, ten, kto natychmiast nie zaniechałby wszelkiej podjętej pracy – nic przecież nie należy przedkładać nad modlitwę – i nie byłby gotowy, powinien zostać za drzwiami, dla zawstydzenia.
15. Każdy z braci niech podejmie wysiłek, by w czasie, w którym celebruje się oficjum, podczas wigilii czuwać, gdy wszyscy się schodzą, a ktokolwiek byłby senny, niech wyjdzie na zewnątrz, i nie zajmuje się próżnym gadulstwem, lecz niezwłocznie powróci do tej powinności, dla której tu przyszedł. W samym zaś zgromadzeniu, gdzie się czyta, niech wszyscy zawsze z uwagą słuchają Pisma i zachowują milczenie.
16. Należy dodać i to także, że brat, który ze względu na jakąkolwiek winę zostaje zganiony lub zgromiony, powinien mieć cierpliwość i nie odpowiadać temu, który go gani, lecz niech się we wszystkim upokarza, według przykazania Pana, który mówi: Bóg pokornym łaskę daje, sprzeciwia się zaś pysznym, a także: Kto się poniża, będzie wywyższony.
17. Kto zaś często napominany nie poprawia się, niech zajmie w porządku wspólnoty ostatnie miejsce. Kto zaś pomimo tego nie poprawi się, niech będzie traktowany jak obcy według tego, co mówi Pan: Niech ci będzie jak poganin i celnik.
18. Szczególnie zaś przy stole niech nikt nie mówi, poza przełożonym, lub tym który zostanie zapytany.
19. Niech nikt z powodu swych zdolności lub głosu nie wywyższa się, lecz przez pokorę i posłuszeństwo raduje się w Panu.
20. Gościnności we wszystkim przestrzegaj i nie odwracaj twych oczu od ubogiego pozostawiając go w niedostatku, aby przypadkiem Pan nie przyszedł do ciebie w postaci gościa lub ubogiego i nie zobaczył cię opieszałym i zostałbyś potępiony, ale wobec wszystkich okazuj się radosny i postępuj z wiarą.
21. Cierpiąc niesprawiedliwość, milcz. Należy nie wiedzieć, co znaczy czynić niesprawiedliwość, a doznając jej – umieć ją znosić. Nie daj się zwieść złudnymi radami, lecz zawsze raczej opieraj się na Chrystusie. Nikogo, nawet twych rodziców, nie uważaj za bliższych niż twych braci, którzy żyją z tobą w klasztorze.
22. Gdy konieczność nakazuje szukać czegoś, co jest potrzebne w klasztorze, niech idą dwaj lub trzej bracia razem i to tacy, którym można zaufać, nie zaś tacy, którzy oddają się plotkom i łakomstwu.
23. Jeżeli ktoś ze świata zechciałby podjąć mnisze życie w klasztorze, niech będzie mu przy wstąpieniu odczytana reguła i niech jasno przedstawi mu się całość klasztornego życia. Jeżeli wszystko to właściwie przyjmie, niech będzie godnie przyjęty przez braci w klasztorze.
24. Jeżeli chce wnieść do klasztoru jakieś dobra materialne, niech położy to przed wszystkimi braćmi na stole, jak nakazuje reguła. Jeżeli zostanie to przyjęte, od tej chwili nie tylko tym już nie rozporządza, lecz nawet nie dysponuje samym sobą. Albowiem jeżeli uprzednio ktoś obdarował ubogich lub przychodząc do klasztoru przyniósł coś dla braci, to jednak nie wolno, aby cokolwiek miał on do swej dyspozycji.
25. Jeżeli zaś po trzech dniach, z powodu jakiegoś zgorszenia będzie chciał opuścić klasztor, nie otrzyma niczego poza ubraniem, w którym przyszedł, gdy zaś przypadkiem umrze, żadnemu z jego krewnych nie wolno tego odziedziczyć. A jeżeli [któryś z nich] chciałby wywierać jakiś nacisk, należy mu odczytać tę regułę, aby się bardzo zawstydził i odszedł zmieszany, ponieważ została ona odczytana także temu, od którego domagał się zwrotu [dóbr].
26. Jeżeli z jakiejkolwiek przyczyny któryś z braci zgrzeszy, niech będzie wyłączony z modlitwy i obarczony postem. Jeżeli poprosi o przebaczenie leżąc przed wszystkimi braćmi, należy mu wybaczyć.
27. Jeżeli ktoś będzie chciał trwać w swej niegodziwości i pysze i będzie mówił: „Nie mogę tego znieść, lecz wezmę swoje rzeczy i pójdę tam, gdzie Bóg będzie tego dla mnie chciał”, a któryś z braci pierwszy to posłyszy, niech natychmiast doniesie o tym przełożonemu, przełożony zaś opatowi. Opat niech zasiądzie wobec wszystkich braci i niech rozkaże tamtego przyprowadzić. Należy go ukarać chłostą, potem się pomodlić i wtedy dopiero można ponownie przyjąć go do wspólnoty. Albowiem ci, którzy nie poprawiają się na skutek zdrowej nauki, powinni być uleczeni za pomocą chłosty.
28. Jeżeli przypadkiem któryś z braci będzie chciał opuścić klasztor z powodu jakiegoś zgorszenia, to wolno mu wziąć tylko jak najbardziej obszarpane ubranie i niech jako niewierny odejdzie poza wspólnotę. Królestwo bowiem niebieskie zdobywają cisi i pokój czyniący, aby zostali zaliczeni do synów Najwyższego i oni otrzymują drogocenne korony. Synowie zaś ciemności pójdą w ciemności zewnętrzne. Na kim spocznę – mówi Pan – jeśli nie na tym, kto jest pokorny i cichy, kto lęka się słów moich.
29. I to także należy zapamiętać: iż ci, którzy łamią post w czwartym i szóstym dniu tygodnia, ściągają na siebie ciężką karę.
30. Również trzeba dodać, by nikt w klasztorze nie parał się rzemiosłem, jak tylko ten, którego wiara została wypróbowana i który to, co potrafi robić, wykonywałby dla pożytku i potrzeby klasztoru.
Fragment publikacji Wczesne reguły monastyczne z Galii
Fot. Marcin Marecik / Na zdjęciu: fragment polichromii z kaplicy Opactwa Benedyktynów w Tyńcu. Autor polichromii: Michał Szwarc.
Jeśli zainteresował Cię nasz materiał, mamy dla Ciebie propozycję! Możesz otrzymywać raz w tygodniu, w sobotę o 19:00, e-mail z najnowszymi artykułami z portalu cspb.pl. Wystarczy, że zapiszesz się do naszych powiadomień poniżej...
Chcesz być na bieżąco z najnowszymi artykułami, informacjami dotyczącymi projektu "Filokalia" oraz nowościami wydawniczymi? Jeśli tak, zapraszamy do odwiedzenia strony internetowej, gdzie znajdziesz formularze do zapisu na nasze newslettery.
Czytelnicy i słuchacze naszych materiałów dostępnych w księgarni internetowej, na stronie cspb.pl, kanale YouTube oraz innych platformach podcastowych mogą być zainteresowani, w jaki sposób mogą nas wesprzeć. Od jakiegoś czasu istnieje społeczność darczyńców, którzy aktywnie i regularnie wspierają nasze działania.
To jest tylko pewna propozycja, możliwość wsparcia — jeżeli uważasz, że to, co robimy, jest wartościowe i chcesz dołączyć do darczyńców, od teraz masz taką możliwość. Z góry dziękujemy za każde wsparcie!
