XXIV Niedziela Zwykła
Wj 32,7–11.13–14; 1 Tm 1,12–17; Łk 15,1–32
Trzeba się weselić i cieszyć z tego, że ten brat twój był umarły, a znów ożył; zaginął, a odnalazł się (Łk 15,32).
Ewangelia jest dobrą, radosną nowiną, jest słowem, które niesie życie. Przypowieść, popularnie zwana przypowieścią o „synu marnotrawnym”, którą trzeba nazwać przypowieścią o „miłosiernym ojcu”, jest czasem nazywana „ewangelią w Ewangelii”. Odsłania ona w formie opowiadania prawdę o Bogu, który jest miłosiernym Ojcem. Streszczenie całej Ewangelii zawiera się w zdaniu św. Jana: „Bóg jest miłością”. Z tej racji jest On bezgranicznie miłosierny. Nie chce śmierci człowieka, ale pragnie, by się nawrócił i żył (zob. Ez 18,23.32; 33,11).
Chrystus Jezus przyszedł na świat zbawić grzeszników… pokazał całą wielkoduszność jako przykład dla tych, którzy w Niego wierzyć będą dla życia wiecznego (1 Tm 1,15n).
Jest to niesamowita i zarazem najważniejsza treść chrystusowego orędzia. Cała nasza wiara opiera się na tej prawdzie, że Bóg jest miłosierny. Nasz dramat polega jednak na tym, że nie potrafimy tego w pełni i konsekwentnie przyjąć.
Po pierwsze nie potrafimy rozpoznać dobroci Boga, nawet na podstawie najbardziej oczywistych faktów: On dał nam życie, dał nam siebie samych (!), dał wspaniały świat, który możemy poznawać, dał nam świadomość, zdolność kochania, zachwytu nad pięknem… My jednak staliśmy się jakby głusi na to wszystko, uważając, że to się nam należy.
Na tym polegał dramat syna marnotrawnego i podobnie jego starszego brata. Obaj nie potrafili dostrzec miłości ojca w zwykłym życiu rodzinnym, w rodzinnej bliskości. Dlatego młodszy syn pragnął szukać szczęścia w świecie na własną rękę. Dokładnie tak samo było z pierwszymi rodzicami. Oni także chcieli sami odnaleźć pełnię poznania na własną rękę wbrew zakazowi Boga. Dla syna marnotrawnego zakończyło się to tragicznie: utratą całego majątku i godności. Dopiero na dnie upadku naszła go refleksja i odkrył dobroć swojego ojca i tego, co posiadał w domu.
Ten schemat, niestety, bardzo często się powtarza. Ale czy tak musi być? Czy potrzeba, abyśmy doświadczyli tragedii upadku, utraty wszystkiego, utraty własnej godności, byśmy zaczęli myśleć? Czy jednak takie doświadczenia, kiedy już do nich dojdzie, zawsze doprowadzą nas do refleksji?
Nieco trudniejsza i bardziej skomplikowana jest sytuacja starszego syna, który był człowiekiem „porządnym”, zawsze posłusznym ojcu, pracowitym, on nigdy domu nie opuścił. Jednak nie mógł się pogodzić z ojcowskim przebaczeniem dla młodszego brata. Nie potrafił w pełni przyjąć prawdy, że Bóg jest miłosierny, i nie chciał uznać miłosierdzia względem grzesznika! „Ten twój syn” – sposób, w jaki odezwał się do swojego ojca, świadczy o głębokiej pretensji do niego. Ale przede wszystkim świadczy o wykluczeniu brata poza nawias więzi rodzinnej i poza nawias miłosierdzia. Boże miłosierdzie wobec niego samego – tak, ale wobec grzesznika – nie. Niestety, jest to częsta postawa nie tyle głoszona, ile bardzo mocno zakorzeniona w praktyce. Uzasadnia się ją często „sprawiedliwością”: to niesprawiedliwe, aby tacy także byli zbawieni podobnie jak „my, sprawiedliwi”.
Pan Jezus często rozprawiał się z taką postawą na różne sposoby. Opowiedział między innymi przypowieści o robotnikach w winnicy i o dwóch dłużnikach. W omawianej przypowieści ojciec odpowiada starszemu synowi na jego pretensje:
Moje dziecko, ty zawsze jesteś przy mnie i wszystko moje do ciebie należy. A trzeba się weselić i cieszyć z tego, że ten brat twój był umarły, a znów ożył; zaginął, a odnalazł się (Łk 15,31n).
Miłosierdzie jest istotą życia Boga. On cieszy się i weseli, gdy ktoś odnajduje życie. Stąd większa będzie radość z jednego grzesznika, który się nawraca, niż z dziewięćdziesięciu dziewięciu sprawiedliwych, którzy nie potrzebują nawrócenia (Łk 15,7). Czy to rozumiemy? Czy uznajemy, przyjmujemy i cieszymy się? Czy nie przyjmujemy raczej postawy starszego brata, który uważa siebie za sprawiedliwego i sądzi, że z tej racji wszystko mu się należy? I nawet uważa, że ojciec jest niesprawiedliwy względem niego. Niestety, takie postawy nazbyt często się powtarzają. Pomijając fakt, że nikt z nas nie jest w pełni sprawiedliwy i dlatego nic nam się nie należy, warto zauważyć, że w postawie pretensji następuje zamknięcie się na to, co najważniejsze: na Boże miłosierdzie. Sami w ten sposób odcinamy się od jedynego źródła naszej nadziei i życia.
Może wydać się to paradoksalne, ale najtrudniejsze jest dla nas przyjęcie Bożego miłosierdzia. Wymaga bowiem ono w konsekwencji uznania swojego grzechu i wynikającego stąd braku godności do przyjęcia Bożego daru. Dlatego my sami potrzebujemy nawrócenia, nie tylko „oni – grzesznicy”. Boże miłosierdzie zrównuje nas wszystkich. Nikt nie jest lepszy lub gorszy. Nasze zbawienie i nasza największa godność są czystym darem Boga, na który nie zasługujemy. Jest to bardzo trudne do przyjęcia w całej konsekwencji, ale też dopiero wtedy, gdy to przyjmiemy w prostocie serca, stajemy się wolni i uzyskujemy udział w życiu Boga, stając się Jego dziećmi.
Fragment książki Rozważania liturgiczne na każdy dzień. T. 5: Okres zwykły 24-34 tydzień
Włodzimierz Zatorski OSB – urodził się w Czechowicach-Dziedzicach. Do klasztoru wstąpił w roku 1980 po ukończeniu fizyki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Pierwsze śluby złożył w 1981 r., święcenia kapłańskie przyjął w 1987 r. Założyciel i do roku 2007 dyrektor wydawnictwa Tyniec. W latach 2005–2009 przeor klasztoru, od roku 2002 prefekt oblatów świeckich przy opactwie. Autor książek o tematyce duchowej, między innymi: “Przebaczenie”, “Otworzyć serce”, “Dar sumienia”, “Milczeć, aby usłyszeć”, “Droga człowieka”, “Osiem duchów zła”, “Po owocach poznacie”. Od kwietnia 2009 do kwietnia 2010 przebywał w pustelni na Mazurach oraz w klasztorze benedyktyńskim Dormitio w Jerozolimie. Od 2010 do 2013 był mistrzem nowicjatu w Tyńcu. W latach 2013-2015 podprzeor. Pełnił funkcję asystenta Fundacji Opcja Benedykta. Zmarł 28 grudnia 2020 r.
Fot. Kazimierz Urbańczyk
Jeśli zainteresował Cię nasz materiał, mamy dla Ciebie propozycję! Możesz otrzymywać raz w tygodniu, w sobotę o 19:00, e-mail z najnowszymi artykułami z portalu cspb.pl. Wystarczy, że zapiszesz się do naszych powiadomień poniżej...
Chcesz być na bieżąco z najnowszymi artykułami, informacjami dotyczącymi projektu "Filokalia" oraz nowościami wydawniczymi? Jeśli tak, zapraszamy do odwiedzenia strony internetowej, gdzie znajdziesz formularze do zapisu na nasze newslettery.
Czytelnicy i słuchacze naszych materiałów dostępnych w księgarni internetowej, na stronie cspb.pl, kanale YouTube oraz innych platformach podcastowych mogą być zainteresowani, w jaki sposób mogą nas wesprzeć. Od jakiegoś czasu istnieje społeczność darczyńców, którzy aktywnie i regularnie wspierają nasze działania.
To jest tylko pewna propozycja, możliwość wsparcia — jeżeli uważasz, że to, co robimy, jest wartościowe i chcesz dołączyć do darczyńców, od teraz masz taką możliwość. Z góry dziękujemy za każde wsparcie!
