1. Poznać mądrość i dyscyplinę oznacza prawdziwie nauczyć się, jak należy właściwie wierzyć i żyć, wiedzieć, dokąd kierować zamiar serca i co należy czynić.
2. Sprawiedliwość jest w tym, co czynimy dobrze, zgodnie z normą prawdy; rozsądek w tym, co ze słusznym rozeznaniem czynimy wobec bliźnich; prawość, gdy w tym, co słusznie czynimy lub myślimy, staramy się ze szczerą intencją podobać się jedynie Bogu.
3. Grzesznicy na dwa sposoby zwodzą tych, których oszukują. Albo pochlebstwami wabią ich do popełnienia przestępstwa, albo chwalą te już popełnione, jakby były czymś godnym pochwały. Mądrość zaś zachęca swoich słuchaczy, aby żadnemu z nich nie ulegali.
4. Skłonić serce ku poznaniu roztropności oznacza upokorzyć je i oczyścić. Wtedy stanie się ono godne przyjęcia tajemnic prawdy.
5. Ten, kto wykopuje skarby, odrzuca ziemski gruz, drąży głęboki dół i gorliwie oddaje się pracy, aż dotrze do tego, czego szuka. Również ten, kto pragnie znaleźć skarby mądrości, powinien oczyścić się ze wszystkich ziemskich rzeczy, które w sobie znajduje, odciąć się od cielesnych powabów, wydrążyć w sobie jamę pokory oraz nie spoczywać, aż pozna, że znalazł kruszec prawdy.
6. Prawość i prostota są pokrewnymi cnotami, gdyż nie mogą być od siebie oddzielone. Dlatego Mądrość nie szuka jednej z nich bez drugiej, lecz strzeże ich i chroni je w każdym, w którym zejdą się obie.
7. Czyniący zło radują się, ponieważ chodzą mrocznymi drogami i nie wiedzą, dokąd zmierzają. Gdyby bowiem mieli wzgląd na tych, którzy ostrzegają przed karą, z pewnością powstrzymaliby swoje kroki i powściągnęliby zgubną radość zbawiennym płaczem.
8. Niech z twoich ust nigdy nie zniknie prawda, którą należy wypowiedzieć, a z twoich czynów miłosierdzie, które należy okazać bliźniemu. W ten sposób zawsze pójdzie za tobą i miłosierdzie, i prawda Boga: miłosierdzie, przez które może On zgładzić twoje grzechy, i prawda, przez którą ma wypełnić swoje obietnice.
9. Im gorliwiej będziesz pędził do wypełnienia Bożych poleceń, tym mniej będziesz się lękał powstrzymujących cię przeciwności. Ktokolwiek bowiem trudzi się w złym, potyka się, ponieważ nagle, gdy się tego nie spodziewa, zostaje porwany i ponosi karę.
10. Niektórzy w opinii ludzi zdają się postępować właściwie, ale ponieważ nie postępują z prawą intencją, Bóg, który patrzy na niegodziwe serce, potępia nawet życie, które uchodziło za dobre. Dlatego z całą pilnością strzeż czystości serca, gdyż według niej będzie oceniane twoje życie.
11. Kto nie lęka się wzburzenia umysłu przez natłok szkodliwych myśli, ten otwiera go na oścież powiewom złych duchów, które go zalewają. Głupi prześladując mądrego, służy mu nawet, gdy posiada nad nim władzę, gdyż uciskając go, czyni jego mądrość bardziej wypróbowaną. Dzięki temu, gdy głupi zostanie potępiony, mądry otrzyma nagrodę, o którą walczył.
12. Światłem sprawiedliwych, które przynosi nieustającą radość, jest nadzieja przyszłych dóbr. Lampą nieprawych, która nagle gaśnie, jest radość mijającego świata.
13. Dom Chrystusa – to jest Kościół – jest tak silny, że nie zniszczą go ulewa, wichry i rzeki nawracających pokus. W dziełach diabła stale wrze niepokój, którym stara się zburzyć ten dom Chrystusa czy to przez fałszywych braci, czy to przez jawnych przeciwników.
14. Kto pragnie być nauczycielem, zanim sam się nauczy, nie uniknie kary za głupotę. Kto osądza uczynki bliźnich, zanim dokładnie pozna racje obu stron, ten spieszy się niezdarnie i pokazuje, że należy mu się hańba.
15. Nie ma nic bardziej przeklętego od rozpaczy. Ten, kto jej ulegnie, ogólnie utraci siłę stałości w trudach tego życia, a także – co jest najbardziej szkodliwe – w boju wiary.
16. Jeżeli z radosnym obliczem wysłuchasz obrażającego cię, to tym samym dasz mu paliwo do dalszych obelg. Jeśli natomiast uczynisz to ze smutnym obliczem – jak powiedział pewien mąż Boży – nauczy się niechętnie mówić to, o czym dowiedział się, że niechętnie się tego słucha.
17. Chociaż głupota jest ciężką wadą, to nie mniejszą jest gadulstwo. Często bowiem zdarza się, że jakiś prostak – niepotrafiący nawet czytać – przyjmuje słowa zbawiennej nagany szybciej niż ten, kto będąc obficie obdarzony [zdolnościami intelektualnymi], zamiast słuchać nauk mędrców, woli butnie wygłaszać wielkie mowy o tym, co zna lub co twierdzi, że zna.
18. Gniewliwość jest bramą wszystkich wad. Gdy jest ona zamknięta, cnoty otrzymają wewnętrzny spokój. Gdy jest natomiast otwarta, dusza jest pobudzona do wszelkiej niegodziwości.
Wybrane myśli pochodzą z publikacji Komentarze biblijne, tom 1 (Księga Tobiasza, Przysłowia Salomona)
Święty Beda Czcigodny (ok. 672 – 25 maja 735) – mnich opactw w Jarrow i Waermouth w Nortumbrii. Całe życie poświęcił zgłębianiu pism ojców Kościoła i przekazywaniu tej wiedzy rozwijającemu się Kościołowi na Wyspach Brytyjskich. Jest autorem dzieł przyrodniczych, komputystycznych, gramatycznych, historycznych (Historia kościelna ludu angielskiego) oraz licznych komentarzy biblijnych. Za cel stawiał sobie „podążanie śladami ojców” i objaśnianie Pisma Świętego, stosując te same co oni zasady interpretacyjne.
Jeśli zainteresował Cię nasz materiał, mamy dla Ciebie propozycję! Możesz otrzymywać raz w tygodniu, w sobotę o 19:00, e-mail z najnowszymi artykułami z portalu cspb.pl. Wystarczy, że zapiszesz się do naszych powiadomień poniżej...
Chcesz być na bieżąco z najnowszymi artykułami, informacjami dotyczącymi projektu "Filokalia" oraz nowościami wydawniczymi? Jeśli tak, zapraszamy do odwiedzenia strony internetowej, gdzie znajdziesz formularze do zapisu na nasze newslettery.
Czytelnicy i słuchacze naszych materiałów dostępnych w księgarni internetowej, na stronie cspb.pl, kanale YouTube oraz innych platformach podcastowych mogą być zainteresowani, w jaki sposób mogą nas wesprzeć. Od jakiegoś czasu istnieje społeczność darczyńców, którzy aktywnie i regularnie wspierają nasze działania.
To jest tylko pewna propozycja, możliwość wsparcia — jeżeli uważasz, że to, co robimy, jest wartościowe i chcesz dołączyć do darczyńców, od teraz masz taką możliwość. Z góry dziękujemy za każde wsparcie!
