Umieszczony przez 08:52 Osiem duchów zła

Acedia

Jak ta historia może się zakończyć? Ewagriusz podaje dwa alternatywne rozwiązania: pierwsze mówi, że wytrwałość może wprowadzić człowieka do ziemi pokoju, że w człowieka wstępuje w pewnym momencie „nowy duch”…

Spośród wszystkich myśli tylko ta jedna zachowała swoją oryginalną grecką nazwę. Trudno ją dokładnie przełożyć na język polski. Jeden z największych znawców Ewagriusza, żyjący teraz jako pustelnik w Szwajcarii, ojciec Gabriel Bunge, napisał książkę na temat acedii, nadając jej tytuł: Acedia – duchowa depresja. Myliłby się jednak ten, kto by widział w acedii jedynie zjawisko psychologiczne. Acedia ma w istocie wiele twarzy, ale można chyba powiedzieć, syntetyzując niejako jej różne aspekty, że jest to demon ucieczki: człowiek opanowany przez tę myśl rozwiązanie swoich problemów, trudności, które ma ze swoim życiem, z innymi ludźmi, ze swoją pracą, widzi w ucieczce. Wcześniej dręczył go demon smutku, który ukazał mu bezsens egzystencji, bezsens jego wysiłków, jego pracy, jego starań (pomyślmy również o smutku, który może wywołać na przykład frustracja z tego powodu, że nie mogę poprawić się z jakiegoś grzechu, że ciągle spowiadam się z tego samego, że nie widzę postępu w mojej modlitwie), i to ostatecznie prowadzi do acedii, która zachęca człowieka przede wszystkim do tego, aby uciekł z placu boju. Demon pokazuje życie człowieka jako klęskę: „życie ci się nie udało! Ponieważ życie ci się nie udało, a chcesz być człowiekiem szczęśliwym, dlatego szybko uciekaj, uciekaj jak najszybciej, jak najdalej i najlepiej w jakąś nieznaną sobie jeszcze aktywność, której wcześniej nie podejmowałeś”. Ludzie postawieni wobec takich pokus podejmują decyzje skrajne: bardzo często biorą rozwody, porzucają kapłaństwo, życie zakonne… Całe ich poprzednie życie jawi im się jako bezsensowne, zmarnowane. I tak kształtują się ludzie, którzy nie potrafią na dłużej nigdzie zagrzać miejsca, osoby, które tak naprawdę mają pięćdziesiąt lat, a nie wiedzą, czym się chcą zajmować w życiu; ludzie, którzy robili wszystko i nic, którzy nie mają w sobie czegoś, co określilibyśmy jako stałość.

Dla Ewagriusza pewnego rodzaju lekarstwem jest ideał wyciszenia. Mimo iż to słowo kojarzy nam się może z brakiem walki, dla Ewagriusza jednak oznacza ono przede wszystkim żelazną wytrwałość wobec wciąż nacierających przeciwności. Człowiek wyciszony to człowiek wytrwały, silny, mocny, który na przekór wszystkiemu trwa w jednym miejscu. Acedia ma właśnie to do siebie, że wprowadza ciągłą zmianę: wszystko staje się mgłą, wszystko można zanegować, wszystko można zmienić; człowiekowi ten demon oferuje życie prostsze, łatwiejsze, lżejsze, wymagające mniej wysiłku od tego życia konkretnego, które jest. Łatwo domyślić się, że acedia jest rodzajem fatamorgany i nie bez zdziwienia człowiek, który jej uległ, ostatecznie czuje, że znalazł się w pułapce – przed murem, którego przekroczyć się nie da.

Jak ta historia może się zakończyć? Ewagriusz podaje dwa alternatywne rozwiązania: pierwsze mówi, że wytrwałość może wprowadzić człowieka do ziemi pokoju, że w człowieka wstępuje w pewnym momencie „nowy duch”, dochodzi do wniosku, że jeszcze nie wszystko stracone i życie może jeszcze mu coś dać… Słowem, udręczony acedią spada z powrotem w sidła demona obżarstwa. Drugie jest bardziej optymistyczne: poprzez wytrwałość człowiekowi udaje się wymknąć z pułapki i uwolnić z przekonania, że cały świat jest zagrożony zagładą. Nie jest to łatwe, dlatego Ewagriusz opisuje, że po zgromieniu demona acedii duszę ogarnia niewysłowiony spokój.


Fragment książki Pomiędzy grzechem a myślą


Szymon Hiżycki OSB (ur. w 1980 r.) studiował teologię oraz filologię klasyczną; odbył specjalistyczne studia z zakresu starożytnego monastycyzmu w kolegium św. Anzelma w Rzymie. Jest miłośnikiem literatury klasycznej i Ojców Kościoła. W klasztorze pełnił funkcję opiekuna ministrantów, duszpasterza akademickiego, bibliotekarza i rektora studiów. Do momentu wyboru na urząd opacki był także mistrzem nowicjatu tynieckiego. Wykłada w Kolegium Teologiczno-Filozoficznym oo. Dominikanów. Autor książki na temat ośmiu duchów zła Pomiędzy grzechem a myślą oraz o praktyce modlitwy nieustannej Modlitwa Jezusowa. Bardzo krótkie wprowadzenie.

Osiem rodzajów złego życia to wybór ze współczesnych opracowań na temat teorii duchów zła Ewagriusza z Pontu. Autorzy próbują przełożyć nieraz trudny język filozofa na pustyni na treść zrozumiałą dla dzisiejszego czytelnika. Całość zakończona jest zbiorem apoftegmatów dotyczących ośmiu duchów zła. Przeszłość łączy się ze współczesnością, dzięki czemu mamy ogląd całości – ufamy, że przynajmniej dla niektórych nauka ascetyczna Ewagriusza pozwoli wyzwolić się z łańcuchów wad, które dewastują zarówno życie duchowe, jak i społeczne.

(Visited 4 361 times, 1 visits today)


Jeśli zainteresował Cię nasz materiał, mamy dla Ciebie propozycję! Możesz otrzymywać raz w tygodniu, w sobotę o 19:00, e-mail z najnowszymi artykułami z portalu cspb.pl. Wystarczy, że zapiszesz się do naszych powiadomień poniżej...

Chcesz być na bieżąco z najnowszymi artykułami, informacjami dotyczącymi projektu "Filokalia" oraz nowościami wydawniczymi? Jeśli tak, zapraszamy do odwiedzenia strony internetowej, gdzie znajdziesz formularze do zapisu na nasze newslettery.

Czytelnicy i słuchacze naszych materiałów dostępnych w księgarni internetowej, na stronie cspb.pl, kanale YouTube oraz innych platformach podcastowych mogą być zainteresowani, w jaki sposób mogą nas wesprzeć. Od jakiegoś czasu istnieje społeczność darczyńców, którzy aktywnie i regularnie wspierają nasze działania.

To jest tylko pewna propozycja, możliwość wsparcia — jeżeli uważasz, że to, co robimy, jest wartościowe i chcesz dołączyć do darczyńców, od teraz masz taką możliwość. Z góry dziękujemy za każde wsparcie!

Zamknij