Założeniem Filokalii jest pomóc człowiekowi, aby zrealizował plan Boga wobec niego, czyli żeby został przebóstwiony. Oznacza to zjednoczenie z Bogiem. Możemy to osiągnąć dzięki ofierze Chrystusa na krzyżu. To w krzyżu jest zbawienie. W krzyżu jest nadzieja.
Krzyż był zgorszeniem dla Żydów i głupstwem dla pogan, lecz Chrystus uczynił go mądrością Bożą, która dokonuje odkupienia. On wziął na siebie zło, przemoc, niesprawiedliwość i nie odpowiedział tym samym. W ten sposób wyrwał złu tę jego niszczącą siłę, uniemożliwił mu mnożenie się i odwrócił je w jego przeciwieństwo, w dobro, w przebaczenie, w sprawiedliwość, która zbawia. Chrystus zintegrował zło. I w tym momencie również ustanowił krzyż źródłem sensu życia, ponieważ napełnił znaczeniem to, co nie miało sensu. Napełnił obecnością Boga sytuację, w której Bóg był nieobecny. Nie ma niczego w naszym życiu, co by nie mogło otrzymać sensu z krzyża, co by nie mogło zostać oświecone przez krzyż i przemienione. To Chrystus podwyższony na krzyżu jest sensem całej ludzkości i każdego człowieka. To On jest źródłem życia. Chrystus przez krzyż nas zbawił, czyli otworzył drogę do doskonałości, drogę do przebóstwienia.
Z tego powodu m.in. znak krzyża znalazł się na okładce polskiego wydania Filokalii. Jest on częścią chrystogramu, czyli monogramu będącego symbolem Jezusa Chrystusa w formie akronimu lub ligatury. Najbardziej znane chrystogramy to Chi Rho (znak ⳩) i monogram IHS. Pierwszy tworzą dwie litery alfabetu greckiego: X (chi) i P (ro), splecione ze sobą. Są to dwie pierwsze litery greckiego słowa „Christòs”, czyli Chrystus. Ten monogram, umieszczony na grobie, wskazywał, że zmarły był chrześcijaninem. Drugi zawiera pierwsze litery łacińskiego skrótu: Iesus Hominum Salvator, co znaczy Jezus Zbawca Ludzi.
Na okładce polskiego wydania Filokalii znajduje się grecki chrystogram, który jest najczęściej stosowanym na Wschodzie symbolem Jezusa Chrystusa. Chrystogram przedstawia równoramienny krzyż, wokół którego znajdują się greckie litery (ΙϹ ΧϹ ΝΙΚΑ), będące skrótem greckich słów: „Jezus Chrystus zwycięża”.
Święty Marek Asceta mówi, że prawo doskonałości zostało ukryte w krzyżu Chrystusa. Zostało ukryte w krzyżu, gdyż jak pisze św. Paweł: głosimy tajemnicę mądrości Bożej, mądrość ukrytą, tę, którą Bóg przed wiekami przeznaczył ku chwale naszej, tę, której nie pojął żaden z władców tego świata; gdyby ją bowiem pojęli, nie ukrzyżowaliby Pana chwały (1 Kor 2,7-8).
Filokalia jest próbą ukazania drogi do tego, co jest ukryte w krzyżu. Jest pokazaniem drogi do przebóstwienia. To, co ukryte w krzyżu, to mądrość Boża, to sens życia i istnienia wszystkiego. To Jego miłość. To życie w pełnym tego słowa znaczeniu. Drogą do pełni życia jest życie według przykazań Bożych. Największym zaś i pierwszym z nich jest przykazanie miłości Boga i bliźniego.
Jako chrześcijanie mamy iść za Chrystusem niosąc swój krzyż. Święty Marek Asceta uczy nas: „Rozpoznawszy, że należysz do Chrystusa, ukrzyżuj swoje własne ciało według apostolskiego zalecenia, razem z uczuciami i pożądaniami”. Ukrzyżowanie swego ciała to poddanie swoich uczuć i pożądań Bożym przykazaniom. To poddanie ich miłości. Miłości, która nie waha się oddać życia za bliźniego, jak to uczynił Chrystus. Bo nie ma większej miłości od tej, gdy ktoś życie swoje oddaje za przyjaciół swoich (J 15,13).
Cytaty z Ojców filokalicznych pochodzą z dzieła Filokalia, tom 1. Więcej o projekcie wydania Filokalii znajdziesz na stronie filokalia.pl
Brunon Koniecko OSB – benedyktyn tyniecki. Do opactwa wstąpił w 2010 roku. Święcenia kapłańskie przyjął w 2018 r. Jest absolwentem administracji oraz teologii. W opactwie tynieckim był m.in. przeorem, podprzeorem i wychowawcą. Autor książek: Medytować to…, Nie żartujcie sobie z Bóstwa!, Modlitwa Jezusowa. Przewodnik po rekolekcjach Oddychać Imieniem, Droga Filokalii. 50-dniowe ćwiczenie duchowe
Opracowanie graficzne: Mikołaj Jastrzębski OSB
Jeśli zainteresował Cię nasz materiał, mamy dla Ciebie propozycję! Możesz otrzymywać raz w tygodniu, w sobotę o 19:00, e-mail z najnowszymi artykułami z portalu cspb.pl. Wystarczy, że zapiszesz się do naszych powiadomień poniżej...
Chcesz być na bieżąco z najnowszymi artykułami, informacjami dotyczącymi projektu "Filokalia" oraz nowościami wydawniczymi? Jeśli tak, zapraszamy do odwiedzenia strony internetowej, gdzie znajdziesz formularze do zapisu na nasze newslettery.
Czytelnicy i słuchacze naszych materiałów dostępnych w księgarni internetowej, na stronie cspb.pl, kanale YouTube oraz innych platformach podcastowych mogą być zainteresowani, w jaki sposób mogą nas wesprzeć. Od jakiegoś czasu istnieje społeczność darczyńców, którzy aktywnie i regularnie wspierają nasze działania.
To jest tylko pewna propozycja, możliwość wsparcia — jeżeli uważasz, że to, co robimy, jest wartościowe i chcesz dołączyć do darczyńców, od teraz masz taką możliwość. Z góry dziękujemy za każde wsparcie!
