1. Modlitwa musi obejmować nasze życie, nigdy nie może być całkiem nieobecna, w takiej czy innej formie musi trwać. Powoli staje się po prostu obecnością wobec Wszechobecnego; mamy już wtedy swój własny z Nim język, jak to w rodzinie, i nic nie potrzeba długo tłumaczyć, raczej tylko pokazywać i patrzeć razem.
2. Odczuwalne dary Boże to jeszcze nie sam Bóg; i że nasza droga jest drogą wiary, nie drogą widzenia. Błogosławieni, którzy nie widzieli, a wierzą (J 20, 29); a nie ci, którzy żeby móc uwierzyć, usiłują najpierw dochrapać się jakiegoś widzenia.
3. Naszym celem jest nie sama czynność modlitwy, ale ŻYCIE MODLITWY, a więc właśnie życie według modlitwy, wyrażanie czynem tego, co Bogu mówimy słowami.
4. Bardzo trudno jest modlić się, kiedy coś nam leży na sumieniu. Chcielibyśmy to zamknąć do ciemnej komórki, odłożyć na potem – a nie da się. I bardzo dobrze, jeśli się nie da, bo to znaczy, że nasze sumienie działa i nawet jeśli nam jego głos zawadza, nie skutkują próby wyłączenia go.
5. Modlitwa jest relacją, a nie pojedynczą czynnością; a nasza relacja z Bogiem powinna obejmować całe nasze życie, a już zwłaszcza stosunek do bliźnich, których nam dano jako widzialnych przedstawicieli Niewidzialnego, żebyśmy mogli okazać Mu miłość.
6. Dobrze jest ćwiczyć się w pamięci o tym, jak bardzo Bóg kocha mojego winowajcę. Wiem, że trzeba się za niego modlić; ale muszę bardzo uważać, żeby to nie była modlitwa z wysokości mojej rzekomej cnoty za jakiegoś biednego głuptasa.
7. Przypominajmy sobie przy pierwszej stacji Drogi Krzyżowej, że Chrystus jest wprawdzie Sędzią żywych i umarłych, ale jest także patronem osądzonych. I że bardzo wyraźnie ostrzegał nas: nie sądźcie!
8. Cierpliwość to drugie imię pokory. Kto się ma za coś wielkiego, nigdy cierpliwy nie będzie, bo zawsze będzie myślał, że jego wielkość nie jest dość rozpoznawana, i to w nim wywoła gniew. Pokorny natomiast nie straci pogodnej cierpliwości.
9. Ludzie poszukujący wciąż w życiu nadprzyrodzonych zjawisk kończą bardzo szybko na wmawianiu ich sobie i innym. Ale to jest nieprawda, a żadna nieprawda nie przynosi ani Bogu chwały, ani ludziom pożytku.
10. Jeśli umiemy odróżnić Boga samego, który nas kocha i wzajemnie jest naszą miłością, od darów, które są tylko przebłyskami Jego miłości, to nie będziemy robić tragedii z okresów, w których takich przebłysków nie otrzymujemy.
11. Jeżeli chcemy modlić się czystym sercem, trzeba się pogodzić raz na zawsze z tym, że powinniśmy być ekspertami od przebaczania. A w takim razie także od ustępowania. Nie zawsze i nie w każdej sprawie, ale właśnie o to chodzi, żeby wyćwiczyć i wymodlić sobie, jak Salomon, serce mądre (1 Krn 3,12), zdolne do rozsądzania, kiedy z jakiejś przyczyny ustąpić nie można; a poza takimi wypadkami umieć wykorzystać także i to jako okazję do ćwiczenia się w tej podstawowej fazie miłości bliźniego. Wykorzystać; i ani nie naśladować, ani nie osądzać.
12. Najlepiej widzimy te wady bliźnich, które są podobne do naszych, a mówiąc prościej: które dla naszych własnych stanowią konkurencję. Więc w tym, co u kogoś widzimy, możemy się przejrzeć jak w lustrze: jeśli na przykład tak bardzo mi przeszkadza, że ktoś wciąż musi mieć rację, to mogę być pewna, że to mnie oburza jako konkurentkę po prostu: bo każdy powinien przyznawać rację mnie! Trzeba o tym pamiętać; i rachunek sumienia będzie wtedy szczerszy, i wyrozumiałość dla bliźniego większa.
13. Modlitwy uczymy się przez całe życie, rozszerzając i pogłębiając naszą relację z Panem. Jeśli nie rozsiądziemy się na samym początku tej drogi, rozkoszując się swoim nawróceniem i wmawiając sobie, że to już wszystko, co Bóg ma dla nas i że to ma trwać zawsze – to według normalnych praw rozwoju nasze życie modlitwy musi po jakimś czasie wejść w stadium tzw. oschłości.
14. Relacji międzyosobowej z Bogiem – powtarzam, międzyosobowej, więc głębokiej, a nie takiej tylko powierzchownej, jak relacja z instytucją usługową – nie nawiązuje się w jednym tylko celu. A więc nie po to, żeby o coś tylko prosić. Ani tylko podziękować grzecznie i odejść. Ani tylko dać coś, i koniec, mam z głowy. Relację taką nawiązuje się na trwałe.
15. Jak często nasze życie wydaje się nam suchą doliną, kiedy w rzeczywistości jest tam Boża moc i Boże życie! Więc jeśli jeździmy szukać domu Bożego poza swoim zwykłym środowiskiem, na przykład na jakichś rekolekcjach, to ma to sens głównie dlatego, że tam odkrywamy, że dom Boży jest wcale nie tylko tam. O Izraelu, jakże wielki jest dom Boży! – mówi w zachwycie prorok Baruch – jakże obszerne miejsce posiadłości Jego! Wielki i nie mający końca, wysoki i niezmierzony.
Wybrane myśli pochodzą z książki Uwagi o modlitwie
Małgorzata (Anna) Borkowska OSB, ur. w 1939 r., benedyktynka, historyk życia zakonnego, tłumaczka. Studiowała filologię polską i filozofię na Uniwersytecie im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, oraz teologię na KUL-u, gdzie w roku 2011 otrzymała tytuł doktora honoris causa. Autorka wielu prac teologicznych i historycznych, felietonistka. Napisała m.in. nagrodzoną (KLIO) w 1997 roku monografię „Życie codzienne polskich klasztorów żeńskich w XVII do końca XVIII wieku”. Wielką popularność zyskała wydając „Oślicę Balaama. Apel do duchownych panów” (2018). Obecnie wygłasza konferencje w ramach Weekendowych Rekolekcji Benedyktyńskich w Opactwie w Żarnowcu na Pomorzu, w którym pełni funkcję przeoryszy.
Jeśli zainteresował Cię nasz materiał, mamy dla Ciebie propozycję! Możesz otrzymywać raz w tygodniu, w sobotę o 19:00, e-mail z najnowszymi artykułami z portalu cspb.pl. Wystarczy, że zapiszesz się do naszych powiadomień poniżej...
Chcesz być na bieżąco z najnowszymi artykułami, informacjami dotyczącymi projektu "Filokalia" oraz nowościami wydawniczymi? Jeśli tak, zapraszamy do odwiedzenia strony internetowej, gdzie znajdziesz formularze do zapisu na nasze newslettery.
Czytelnicy i słuchacze naszych materiałów dostępnych w księgarni internetowej, na stronie cspb.pl, kanale YouTube oraz innych platformach podcastowych mogą być zainteresowani, w jaki sposób mogą nas wesprzeć. Od jakiegoś czasu istnieje społeczność darczyńców, którzy aktywnie i regularnie wspierają nasze działania.
To jest tylko pewna propozycja, możliwość wsparcia — jeżeli uważasz, że to, co robimy, jest wartościowe i chcesz dołączyć do darczyńców, od teraz masz taką możliwość. Z góry dziękujemy za każde wsparcie!
