Nie wypada, aby ludzie niestali i niedouczeni wystawiali na próbę wybranych, gdyż człowiek wybrany, który jest mężem podobającym się Bogu, wiele rzeczy przemilcza albo mówi niewiele: to, co konieczne i co podoba się Bogu.
— Pseudo-Antoni Wielki, Naszego w gronie świętych Ojca Antoniego Wielkiego pouczenia o zachowaniu ludzi i właściwym sposobie postępowania w stu siedemdziesięciu rozdziałach, [w:] Filokalia, tom 1.
Pseudo-Antoni Wielki opisuje dwa rodzaje ludzi: niestali i niedouczeni oraz wybrani, którzy mówią to, co konieczne. Zatem to, co pozwala na ich rozróżnienie to mądrość. Ona zaś pochodzi od Boga (por. Syr 1,1) i jest sprawczynią wszystkiego (por. Mdr 7,21).
Jedną z cech mądrości jest umiejętność przemilczania, mówienia niewiele, czyli panowania nad językiem. W tradycji monastycznej jest położony akcent na zdolność milczenia. W apoftegmatach Ojców Pustyni można znaleźć wiele fragmentów podejmujących ten temat. Warto przytoczyć chociażby dwa:
Powiedział także, iż bywa człowiek, który niby to milczy, ale jego serce osądza innych: ten mówi nieustannie. Ale bywa i taki, który mówi od rana do wieczora, a zachowuje milczenie: to znaczy nie mówi nic niepożytecznego (Fragment publikacji Apoftegmaty Ojców Pustyni, tom 1).
Zapytałem mego ojca abba Sisoesa z Petry, ucznia abba Antoniego, mówiąc: „Mój ojcze, co należy (czynić) mnichowi?” Włożył swoje palce do ust i odpowiedział mi: „(Wystarczy) jeśli będziesz strzegł swoich ust, mój synu” (Fragment publikacji Apoftegmaty Ojców Pustyni, tom 3).
Dlaczego umiejętność milczenia jest tak ważna? Ponieważ Pan Jezus powiedział, że Na podstawie słów twoich będziesz usprawiedliwiony i na podstawie słów twoich będziesz potępiony (Mt 12,37). W Starym Testamencie również spotykamy naukę na ten temat: Życie i śmierć są w mocy języka, [jak] kto go lubi [używać], tak i spożyje zeń owoc (Prz 18,21).
Zatem człowiek, który potrafi milczeć, jak i mówić we właściwym czasie i to, co słuszne, jest wybranym przez Boga i podobającym się Jemu. Robi bowiem to, co jest konieczne. Nie oddaje się próżnym i przelotnym zajęciom. Jest skupiony, nastawiony na cel ostateczny, zważający na słowo, które słyszy, jak i na to, które mówi.
Modlitwa Jezusowa może nas nauczyć milczenia i panowania nad językiem. Jej praktyka polega na wypowiadaniu tylko tego, co istotne, bez zbędnych słów i rozważań. Milczenie jest oznaką panowania nad sobą, wolności i zdolności słuchania. Tego wszystkiego możemy się uczyć, praktykując modlitwę Jezusową. Ona sprawia, że powstrzymujemy się od tego, co niewłaściwe. Ukierunkowuje nas na to, co konieczne. Pozwala zobaczyć siebie, swoje serce i to, czym ono jest zajęte i czy jest w pełni wolne, zdolne zapanować nad sobą i swoim językiem.
Brunon Koniecko OSB – benedyktyn tyniecki. Do opactwa wstąpił w 2010 roku. Święcenia kapłańskie przyjął w 2018 r. Jest absolwentem administracji oraz teologii. W opactwie tynieckim był m.in. przeorem, podprzeorem i wychowawcą. Autor książek: Medytować to…, Nie żartujcie sobie z Bóstwa!, Modlitwa Jezusowa. Przewodnik po rekolekcjach Oddychać Imieniem, Droga Filokalii. 50-dniowe ćwiczenie duchowe
Jeśli zainteresował Cię nasz materiał, mamy dla Ciebie propozycję! Możesz otrzymywać raz w tygodniu, w sobotę o 19:00, e-mail z najnowszymi artykułami z portalu cspb.pl. Wystarczy, że zapiszesz się do naszych powiadomień poniżej...
Chcesz być na bieżąco z najnowszymi artykułami, informacjami dotyczącymi projektu "Filokalia" oraz nowościami wydawniczymi? Jeśli tak, zapraszamy do odwiedzenia strony internetowej, gdzie znajdziesz formularze do zapisu na nasze newslettery.
Czytelnicy i słuchacze naszych materiałów dostępnych w księgarni internetowej, na stronie cspb.pl, kanale YouTube oraz innych platformach podcastowych mogą być zainteresowani, w jaki sposób mogą nas wesprzeć. Od jakiegoś czasu istnieje społeczność darczyńców, którzy aktywnie i regularnie wspierają nasze działania.
To jest tylko pewna propozycja, możliwość wsparcia — jeżeli uważasz, że to, co robimy, jest wartościowe i chcesz dołączyć do darczyńców, od teraz masz taką możliwość. Z góry dziękujemy za każde wsparcie!
