W czasach niemal wszędzie obecnych motywów czy aluzji seksualnych mówienie o czystości wydaje się anachronizmem. Ewagriusza zalecającego unikanie nie tylko kontaktu, ale i wyobrażeń o kobietach łatwo posądzić o mizoginizm. W pewnym sensie może go tłumaczyć tajemnicza „przygoda miłosna” z pewna mężatką, którą zakończył salwując się ucieczką z Konstantynopola do Jerozolimy. Nie można mu jednak i w tym przypadku odmówić sugestywnego realizmu, gdyż materia tego grzechu jest bardzo subtelna: „Chociaż wydaje ci się, że przebywasz w obecności Boga, wystrzegaj się ducha nieczystości. Jest on bowiem bardzo zwodniczy i pełen zazdrości i stara się być bardziej przenikliwy niż poruszenia i czujność twego umysłu. Chce odciągnąć od Boga umysł, który czuwa przy Bogu ze czcią i bojaźnią”. „Nieczystość […] powoduje osłabienie serca, jest piecem pełnym żaru namiętności, sprowadza nieczyste wyobrażenia, jest działaniem nie wrodzonym, kształtem przypominającym cień, […] łożem pełnym marzeń sennych, […] przynętą dla oczu, bezwstydem spojrzenia, zawstydzeniem w czasie modlitwy, hańbą dla serca, przewodniczką niewiedzy”.
Oczywiście, można dzisiaj próbować utrzymywać tak radykalne podejście do kobiet. Rodzi to jednak pewne ryzyko, raczej jednak niewskazane w czasach, kiedy generalnie stosunek do kobiet, często nawet (niestety) ze strony duchownych, mógłby być inny. Dlatego wskazania Ewagriusza w tej materii mogłyby ewentualnie okazać się drogowskazem ku integracji tego istotnego i zarazem delikatnego wymiaru ludzkiego życia.
Rozwinięcie refleksji znajdziesz w publikacji Osiem spojrzeń na Pana Jezusa. Od logismoi Ewagriusza z Pontu ku teologii wyobraźni
Bernard Sawicki OSB – absolwent Akademii Muzycznej im. F. Chopina w Warszawie (teoria muzyki, fortepian). Od 1994 r. profes opactwa tynieckiego, gdzie w r. 2000 przyjął święcenia kapłańskie, a w latach 2005-2013 był opatem. Studiował teologię w Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie oraz w Ateneum św. Anzelma w Rzymie, gdzie obecnie wykłada. Autor felietonów Selfie z Regułą. Benedyktyńskie motywy codzienności oraz innych publikacji.
Fot. Marcin Marecik / Na zdjęciu: fragment mozaiki ceramicznej przedstawiający „Maiestas Domini” z kaplicy w opactwie tynieckim. Wykonanie: Borys Kotowski OSB.
Jeśli zainteresował Cię nasz materiał, mamy dla Ciebie propozycję! Możesz otrzymywać raz w tygodniu, w sobotę o 19:00, e-mail z najnowszymi artykułami z portalu cspb.pl. Wystarczy, że zapiszesz się do naszych powiadomień poniżej...
Chcesz być na bieżąco z najnowszymi artykułami, informacjami dotyczącymi projektu "Filokalia" oraz nowościami wydawniczymi? Jeśli tak, zapraszamy do odwiedzenia strony internetowej, gdzie znajdziesz formularze do zapisu na nasze newslettery.
Czytelnicy i słuchacze naszych materiałów dostępnych w księgarni internetowej, na stronie cspb.pl, kanale YouTube oraz innych platformach podcastowych mogą być zainteresowani, w jaki sposób mogą nas wesprzeć. Od jakiegoś czasu istnieje społeczność darczyńców, którzy aktywnie i regularnie wspierają nasze działania.
To jest tylko pewna propozycja, możliwość wsparcia — jeżeli uważasz, że to, co robimy, jest wartościowe i chcesz dołączyć do darczyńców, od teraz masz taką możliwość. Z góry dziękujemy za każde wsparcie!
