W dobie, gdy zaufanie do instytucji i przywódców wydaje się przeżywać głęboki kryzys, warto spojrzeć wstecz na nauki, które przetrwały wieki. Reguła św. Benedykta, objaśniona w Komentarzu do Reguły św. Benedykta Dom Paula Delatte’a, stanowi niezwykłą lekcję o władzy jako służbie. Czy dzisiejsi liderzy – zarówno duchowi, jak i świeccy – mogą czegoś się z niej nauczyć?
Kluczowym aspektem Reguły jest postrzeganie opata jako „zastępcy Chrystusa”, co zobowiązuje go do odpowiedzialności za każdy aspekt życia wspólnoty. Przywódca, według św. Benedykta, nie jest władcą, lecz sługą – kieruje się nie swoim interesem, ale dobrem tych, których powierzono jego opiece. To podejście, jak pokazuje Dom Delatte, pozostaje ponadczasowym wzorem etycznego zarządzania.
Opat jako wzór odpowiedzialności
W Regule św. Benedykta opat nie jest jedynie administratorem. Jest nauczycielem, przewodnikiem i wzorem życia duchowego. Jak pisze Dom Delatte, jego zadaniem jest prowadzenie wspólnoty w taki sposób, aby każdy jej członek wzrastał w świętości.
To zobowiązanie do troski o rozwój innych stawia lidera w trudnej roli – musi łączyć w sobie siłę i pokorę, stanowczość i współczucie. Jak zauważa Delatte, prawdziwa władza polega na zdolności do słuchania i rozumienia potrzeb podwładnych, przy jednoczesnym zachowywaniu wierności zasadom. Taka postawa mogłaby być inspiracją dla współczesnych liderów, często uwikłanych w konflikty interesów czy pogoń za własną korzyścią.
Kryzys autorytetu i potrzeba pokory
Jednym z największych wyzwań współczesnego przywództwa jest kryzys autorytetu. Przyczyn tego zjawiska można upatrywać w utracie zaufania spowodowanej nadużyciami, brakiem kompetencji lub zwyczajnym ignorowaniem dobra wspólnoty. W tym kontekście benedyktyńska wizja lidera jako tego, kto służy, może być ratunkiem.
Dom Delatte wskazuje, że pokora opata nie oznacza braku stanowczości. Wręcz przeciwnie – jest on zobowiązany do podejmowania trudnych decyzji, ale zawsze w duchu odpowiedzialności przed Bogiem i wspólnotą. W Regule św. Benedykta podkreśla się, że władza, która nie opiera się na pokorze, szybko przekształca się w despotyzm.
Władza jako służba we współczesnym świecie
Jak zastosować te zasady w świecie współczesnym? Czy model benedyktyńskiego opata może być inspiracją dla polityków, menedżerów czy liderów opinii?
Dom Delatte przypomina, że przywództwo oparte na służbie nie jest jedynie ideałem moralnym – jest także skuteczne. Wspólnota, której lider kieruje się dobrem innych, ma większe szanse na stabilność i rozwój. Dlatego też św. Benedykt wymaga od opata, aby ten podejmował decyzje po konsultacji z całą wspólnotą, nie tracąc przy tym autorytetu do ostatecznego rozstrzygnięcia.
Dla współczesnych liderów może to oznaczać konieczność redefinicji ich roli. Czy potrafią postawić dobro wspólne ponad własnymi ambicjami? Czy umieją słuchać swoich współpracowników, jednocześnie zachowując wierność zasadom, które ich prowadziły do pozycji lidera?
Uniwersalne lekcje od św. Benedykta
Reguła św. Benedykta, jak ukazuje Dom Delatte, nie jest tylko podręcznikiem dla mnichów – to księga uniwersalnej mądrości. W świecie, który często myli przywództwo z dominacją, benedyktyńska wizja władzy jako służby oferuje alternatywę. Pokazuje, że prawdziwa siła lidera tkwi w jego zdolności do poświęcenia się dla dobra innych, w pokorze i odwadze, by podejmować decyzje w duchu miłości i odpowiedzialności.
Być może, to właśnie powrót do tych zasad może uratować współczesny świat przed kryzysem autorytetu. Św. Benedykt i jego komentator, Dom Delatte, przypominają nam, że władza, która nie służy, przestaje być władzą, a staje się jedynie pustym symbolem dominacji.
Fot. Marcin Marecik / Na zdjęciu: fragment polichromii z kaplicy Opactwa Benedyktynów w Tyńcu. Autor polichromii: Michał Szwarc.
Jeśli zainteresował Cię nasz materiał, mamy dla Ciebie propozycję! Możesz otrzymywać raz w tygodniu, w sobotę o 19:00, e-mail z najnowszymi artykułami z portalu cspb.pl. Wystarczy, że zapiszesz się do naszych powiadomień poniżej...
Chcesz być na bieżąco z najnowszymi artykułami, informacjami dotyczącymi projektu "Filokalia" oraz nowościami wydawniczymi? Jeśli tak, zapraszamy do odwiedzenia strony internetowej, gdzie znajdziesz formularze do zapisu na nasze newslettery.
Czytelnicy i słuchacze naszych materiałów dostępnych w księgarni internetowej, na stronie cspb.pl, kanale YouTube oraz innych platformach podcastowych mogą być zainteresowani, w jaki sposób mogą nas wesprzeć. Od jakiegoś czasu istnieje społeczność darczyńców, którzy aktywnie i regularnie wspierają nasze działania.
To jest tylko pewna propozycja, możliwość wsparcia — jeżeli uważasz, że to, co robimy, jest wartościowe i chcesz dołączyć do darczyńców, od teraz masz taką możliwość. Z góry dziękujemy za każde wsparcie!
