Adresatami serii, wychodzących pod wspólnym tytułem Przy stole Słowa, są przede wszystkim kaznodzieje jako odpowiedzialni za „Stół Słowa”, zastawiany co niedzielę dla wiernych w pierwszej części liturgii eucharystycznej, a następnie katecheci przygotowujący młodzież do pełnego korzystania z liturgii nadchodzącego obchodu. Ale skorzystają z tych artykułów również ci wszyscy, którzy nie mają wprawdzie takich obowiązków, ale pragną głębiej wejść w przeżywanie osobiste liturgii mszalnej, by lepiej myśleć, czuć i żyć z Kościołem.
Układ objaśnień do każdego zestawu czytań mszalnych jest następujący:
1. Krótki wstęp wprowadza w główną treść danego obchodu.
2. Trzy kolejne czytania niedzielne i świąteczne otrzymują zwięzłe fachowe objaśnienia biblisty, wskazujące na objawione w perykopach treści autentyczne.
3. Następuje próba podsumowania – drogą pewnej syntezy – doniosłości teologicznej wszystkich trzech czytań.
4. Kończy to wszystko bądź proponowana próba zastosowania praktycznego, bądź zestawienie przydatnego materiału poglądowego z różnych zakresów.
Uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego
Dz 1,1–11; Hbr 9,24-28;10,19-23; Łk 24,46–53
1. „Pańskim” nazywamy Wniebowstąpienie dlatego, że Jezus Chrystus, właśnie jako „Pan”, tzn. jako Zmartwychwstały, wstępuje do nieba, zarazem wracając do Ojca. Jest to jak gdyby odwrotna strona „uroczystości nad uroczystościami i naszej Paschy” – faktu Zmartwychwstania, niezbędny etap misterium paschalnego, a więc i dzieła Odkupienia. Ale zarazem jest to poniekąd święto człowieka, gdyż tam, gdzie znalazł się Chrystus w tym dniu, dotąd jeszcze nie było człowieka. Po haniebnej śmierci na krzyżu przebóstwiony Nowy Adam znalazł się tam jako kapłan na wzór Melchizedeka, czyli nie tylko jako Pośrednik u Ojca, ale jednocześnie jako Król, i to całego wszechświata sprawujący odtąd współrządy nad nim wraz z Ojcem. Dalszym paradoksem tej tajemnicy jest to, że mimo widzialnej rozłąki z uczniami w tym dniu nie przerwie się Jego obecność z nami aż do skończenia świata. Pozostaje Chrystus dzięki Duchowi Świętemu w Kościele, w jego nauce i sakramentach, aż do paruzji.
2. Pierwsze zdania Dziejów Apostolskich szerzej opowiadają scenę Wniebowstąpienia, niż to uczynił ten sam autor na zakończenie swojej Ewangelii (Łk 24,50–53). I tak teraz uściśla datę faktu: było to w 40 dni po męce (co Tradycja liczyła zawsze od powstania z martwych), dni wypełnionych nauką o królestwie Bożym. Potem następuje krótki pouczający dialog Jezusa z uczniami: po zakazie opuszczania Jerozolimy aż do chwili Zesłania Ducha Świętego, na zbyt naiwne pytanie uczniów, nieodrodnych Żydów z ich oczekiwaniami ziemskiego królestwa, Jezus reaguje ukazaniem im nieoczekiwanych perspektyw: będą Jego świadkami aż po krańce ziemi. Wreszcie kończy się scena opisem szczegółów samego cudu: rozstaje się Jezus z uczniami, obłok, biblijny znak Bożej transcendencji, zabiera Go sprzed oczu kontemplujących Go uczniów. Wtedy dwaj aniołowie pouczają ich o niecelowości dalszego w tej chwili wpatrywania się w niebo: stamtąd kiedyś nastąpi Jego paruzja.
Zakończenie Ewangelii Łukaszowej, bardzo sumaryczne w porównaniu z tym, co podało pierwsze czytanie dzisiejsze z Dziejów Apostolskich, zawiera mimo identycznego tematu odrębne szczegóły tak w mowie pożegnalnej, jak w scenie rozstania. I tak zapowiada Pan, że treścią kerygmatu apostolskiego wobec wszystkich narodów będą fakty paschalne i na ich zasadzie możliwe nawrócenie i odpuszczenie grzechów. Duch Święty jako obietnica Ojca będzie zesłany również przez Syna, jako moc z wysoka, dosłownie „oblekająca” uczniów. Chwili rozstania z uczniami towarzyszy gest udzielonego im błogosławieństwa (funkcja przede wszystkim kapłańska). Reakcją ich na fakt uniesienia Jezusa do nieba był pokłon i wielka radość, wytłumaczalne jawnym dowodem zakończenia Jego misji mesjańskiej i wejściem do chwały Ojca. Ostatnie zdanie mówi o powrocie uczniów do Jerozolimy po to, by przebywać stale w tej świątyni, od której zaczęła się akcja tej Ewangelii (1,8nn).
3. Układ czytań uroczystości ma uwydatnić, czym ona jest dla nas jako niezbędny etap przejściowy w misterium paschalnym, następujący po Zmartwychwstaniu, a wyprzedzający Zesłanie Ducha Świętego. Etap ten można określić jako szczególnie doniosłe dla odkupionego człowieka ogniwo łączące go z wiecznym niebem. Zakończenie bowiem ziemskiej misji Zbawiciela łączy się tu nierozerwalnie z początkiem misji Kościoła, która potrwa na ziemi aż do powtórnego przyjścia Pana. Choć nieobecny na tym świecie w sposób widzialny, Jezus Chrystus jako Syn Boży niewidzialnie nadal pozostaje obecny w swoim Kościele. Dzięki temu, że jest niewidzialny, nam daje zasługę wiary, a Sam korzysta jako Syn Boży i Syn Człowieczy zarazem w pełni z tego, że zasiada po prawicy Ojca. A więc jako Król i Kapłan zarazem sprawuje rządy nie tylko nad Kościołem, ale i nad światem. Czas nasz wprawdzie dalej biegnie, ale jedyną trwałość w nim mają dzieje zbawienia. Zakończy je Pan, gdy przyjdzie podczas paruzji.
4. Homilia tematyczna po linii hasła podanego wyżej może rozbudować szerzej treść powyższych punktów 1 i 3. Przechodząc na końcu do Ewangelii zmiennych w roku: A, B i C, warto podkreślić odrębne wyżej podane szczegóły każdej z nich, a więc: nasze włączenie w nieustanną i powszechną misję nauczycielską Kościoła (A); stałą ze strony Chrystusa zasiadającego po prawicy Boga pomoc charyzmatyczną nie tylko dla głosicieli Ewangelii, ale w ogóle dla wszystkich wierzących (B); wyraźne uzależnienie działalności apostolskiej Kościoła od Ducha Świętego (C). Uwydatnić należy w każdym przypadku, do jakiego stopnia Kościół jest w Bożym planie zbawienia dla wszystkich bez wyjątku ludzi środkiem zamierzonym przez Boga, i dlatego niezbędnym. „Jeden, święty, powszechny i apostolski Kościół”, został wyposażony w autorytet Chrystusa Nauczyciela, a kierowany jest stale mocą Ducha Świętego.
Fragment książki Przy stole Słowa, tom 2 (Wielki Post, Okres Wielkanocny)
Augustyn Jankowski OSB (ur. 14 września 1916 w m. Złotoust na Uralu, zm. 6 listopada 2005 w Krakowie), właściwie Bogdan Jankowski – benedyktyn, opat tyniecki, biblista, redaktor naukowy Biblii Tysiąclecia, członek Papieskiej Komisji Biblijnej Kongregacji Nauki Wiary, doktor honoris causa PAT. Autor wielu publikacji z dziedziny biblistyki, m.in. Aniołowie wobec Chrystusa, Biblijna teologia czasu, Biblijna teologia przymierza, Dwadzieścia dialogów Jezusa, Rozmowa o Apokalipsie.
Fot. Marcin Marecik
Jeśli zainteresował Cię nasz materiał, mamy dla Ciebie propozycję! Możesz otrzymywać raz w tygodniu, w sobotę o 19:00, e-mail z najnowszymi artykułami z portalu cspb.pl. Wystarczy, że zapiszesz się do naszych powiadomień poniżej...
Chcesz być na bieżąco z najnowszymi artykułami, informacjami dotyczącymi projektu "Filokalia" oraz nowościami wydawniczymi? Jeśli tak, zapraszamy do odwiedzenia strony internetowej, gdzie znajdziesz formularze do zapisu na nasze newslettery.
Czytelnicy i słuchacze naszych materiałów dostępnych w księgarni internetowej, na stronie cspb.pl, kanale YouTube oraz innych platformach podcastowych mogą być zainteresowani, w jaki sposób mogą nas wesprzeć. Od jakiegoś czasu istnieje społeczność darczyńców, którzy aktywnie i regularnie wspierają nasze działania.
To jest tylko pewna propozycja, możliwość wsparcia — jeżeli uważasz, że to, co robimy, jest wartościowe i chcesz dołączyć do darczyńców, od teraz masz taką możliwość. Z góry dziękujemy za każde wsparcie!
