Od 3 października 2022 r. raz w miesiącu, na kanale YouTube Opactwa Benedyktynów w Tyńcu, będą publikowane wykłady audio ojca Bernarda Sawickiego OSB pt. „Monastycyzm jako spotkanie teologii z ekologią”. Autor jest absolwentem Akademii Muzycznej im. F. Chopina w Warszawie (teoria muzyki, fortepian). Od 1994 r. profes opactwa tynieckiego, gdzie w r. 2000 przyjął święcenia kapłańskie, a w latach 2005-2013 był opatem. Studiował teologię w Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie oraz w Ateneum św. Anzelma w Rzymie, gdzie obecnie wykłada. Autor wielu publikacji oraz materiałów audio publikowanych na YouTube („Biblijne spotkania z życiem”, „Mikromedytacje muzyczne”, „Osiem spojrzeń na Pana Jezusa”).
Słowo wstępne ojca Bernarda do cyklu wykładów
Ze zrozumiałych względów coraz więcej mówi się o ekologii. Encyklika papieża Franciszka Laudato si zdecydowanie wprowadziła ten temat na orbitę duchowości i teologii. Z jednej strony oznacza to jego dowartościowanie i rozszerzenie – przynajmniej teoretycznie – jego obszarów oddziaływania, z drugiej zaś – ryzyko jeszcze mocniejszego osadzenia go w sferze jedynie dyskursu, deklaracji, a może nawet ideologii.
Tymczasem sama waga i natura ekologii domaga się coraz bardziej konkretnego, praktycznego, a zarazem mądrego – czyli zrównoważonego, by nie rzec zintegrowanego – podejścia. Nie jest ono dzisiaj, tj. w czasach pośpiechu i spektakularności, łatwe.
Uczciwe spojrzenie z szerszej perspektywy na zdolność dialogu, a może i interakcji, teologii z ważnymi zjawiskami kulturowymi, nieuchronnie skierować musi uwagę na monastycyzm, będący tyleż zjawiskiem duchowym i religijnym, co kulturalnym i społecznym. Jego historia była zawsze organicznie związana z praktyczną integracją teologii z jak najszerzej rozumianym doświadczeniem egzystencjalnym. W ten sposób ekologia była zawsze spleciona z życiem mnichów, co miało miejsce – jak wszystko, co najwartościowsze w mniszej tradycji – bardziej w praktyce niż w słowie. Przekazy historyczne czy literackie są w pierwszym rzędzie świadectwem tej praktyki.
Na tej podstawie możliwe jest zarysowanie organicznego i integralnego spotkania ekologii z teologią w szerokim kontekście monastycznym. Ukaże ona „ekologiczną wrażliwość” zarówno Ojców pustyni, jak i średniowiecznych mnichów. Szczególną formą tego spotkania jest zjawisko pejzażu monastycznego, powoli odkrywanego i studiowanego w rozmaitych interdyscyplinarnych kontekstach, nie tylko akademickich. Nie sposób też nie wspomnieć funkcjonujących w wielu klasztorach benedyktyńskich (i nie tylko) na długo przez Laudato si praktycznych rozwiązań ekologii integralnej. To znamienny przykład skutecznego, acz dyskretnego działania, będącego przeciwwagą szumnych rozważań i deklaracji bez praktycznych następstw.
Z tego monastycznego dziedzictwa ekologicznego, organicznie zintegrowanego z doświadczeniem duchowym, można próbować naszkicować perspektywy współczesnej integralnej teologii ekologicznej. Jej bazą byłaby centralna wartość (cnota) monastycznej tradycji, jaką jest discretio (umiar), paradoksalnie i ściśle związany z doświadczeniem poetyckiego, kontemplacyjnego zachwytu wynikającego z aktywnej i wrażliwej interakcji z naturą i prowadzącego do integralnej kreatywności nie tylko przetwarzającej świat (czego świadectwem jest architektura, ale i kultura monastyczna), ale i rozwijającej człowieka poprzez pokorny, twórczy i zarazem uświęcający udział w Boskim dziele stworzenia. Tak zarysowana teologia ekologiczna może zintegrować najbardziej dziś palące problemy społeczne z jednostkowym poszukiwaniem sensu i szczęścia, dając nowe impulsy dzisiejszemu doświadczaniu chrześcijaństwa.
Publikujemy również tematy, które zostaną poruszone:
Monastycyzm jako spotkanie teologii z ekologią
I. Organicznie ekologiczny charakter monastycyzmu: uwagi na marginesie „Laudato si”
b. Motywy ekologiczne zachodniej tradycji monastycznej
c. Pojęcie „krajobrazu monastycznego”
d. Współczesne praktyki zrównoważonej ekonomii monastycznej
II. Perspektywy współczesnej integralnej monastycznej teologii ekologicznej
a) Discretio (styl i ekonomia)
b) Zachwyt: kontemplacja i poezja (T. Merton, S. Walter)
c) Interakcje (rytmy, ścieżki, zamieszkiwanie)
d) Integracja (ciało i kreatywność)
Informacje o nowych wykładach będą przesyłane za pomocą newslettera oraz dzięki funkcji „subskrybuj” na kanale YT.
Jeśli zainteresował Cię nasz materiał, mamy dla Ciebie propozycję! Możesz otrzymywać raz w tygodniu, w sobotę o 19:00, e-mail z najnowszymi artykułami z portalu cspb.pl. Wystarczy, że zapiszesz się do naszych powiadomień poniżej...
Chcesz być na bieżąco z najnowszymi artykułami, informacjami dotyczącymi projektu "Filokalia" oraz nowościami wydawniczymi? Jeśli tak, zapraszamy do odwiedzenia strony internetowej, gdzie znajdziesz formularze do zapisu na nasze newslettery.
Czytelnicy i słuchacze naszych materiałów dostępnych w księgarni internetowej, na stronie cspb.pl, kanale YouTube oraz innych platformach podcastowych mogą być zainteresowani, w jaki sposób mogą nas wesprzeć. Od jakiegoś czasu istnieje społeczność darczyńców, którzy aktywnie i regularnie wspierają nasze działania.
To jest tylko pewna propozycja, możliwość wsparcia — jeżeli uważasz, że to, co robimy, jest wartościowe i chcesz dołączyć do darczyńców, od teraz masz taką możliwość. Z góry dziękujemy za każde wsparcie!